1. Thách thức thị trường

Nền kinh tế Peru đang phải đối mặt với nhiều thách thức sâu sắc từ các yếu tố nội tại lẫn bên ngoài. Bất ổn chính trị kéo dài, tham nhũng và xung đột xã hội là những vấn đề nổi bật ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường kinh doanh. Từ năm 2020 đến nay, Peru đã chứng kiến đến năm đời tổng thống, khiến uy tín quốc gia giảm sút và hệ thống tín dụng quốc gia liên tục bị hạ bậc. Bên cạnh đó, xung đột xã hội cũng là mối quan ngại lớn, khi đến tháng 2 năm 2023, có đến 162 xung đột đang diễn ra trên toàn quốc, trong đó hơn một nửa liên quan đến ngành khai khoáng - một lĩnh vực chiếm khoảng 15% GDP, gây ra tổn thất kinh tế đáng kể.

Không chỉ vậy, các doanh nghiệp tại Peru còn gặp khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp với cơ quan quản lý nhà nước. Hệ thống tư pháp tại đây thường chậm trễ trong xét xử và ban hành các phán quyết, trong khi mức độ thực thi lại không ổn định và khó dự đoán. Các công ty nước ngoài thường phản ánh rằng việc bảo đảm quyền lợi pháp lý trong tranh chấp thương mại hoặc trọng tài là một thách thức lớn, đòi hỏi sự kiên nhẫn và hiểu biết pháp luật sâu rộng.

Dù vậy, Peru vẫn là một thị trường hấp dẫn với nhiều cơ hội xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt Nam nhờ thuế nhập khẩu thấp và nhu cầu tiêu dùng tăng ổn định. Tuy nhiên, những rào cản phi thuế quan vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý, kỹ thuật và cả ngôn ngữ.

1.1. Quy định chặt chẽ về nhãn mác, bao bì và ngôn ngữ

Một trong những rào cản phi thuế quan đáng kể khi xuất khẩu sang Peru là các quy định khắt khe về nhãn mác và bao bì. Tất cả sản phẩm nhập khẩu phải hiển thị thông tin bằng tiếng Tây Ban Nha, bao gồm: tên sản phẩm, nước xuất xứ, nhà sản xuất, địa chỉ nhà nhập khẩu, ngày sản xuất và hạn sử dụng, khối lượng tịnh và hướng dẫn bảo quản.

Đặc biệt đối với thực phẩm chế biến, Bộ Y tế Peru yêu cầu nhãn phải có cảnh báo dinh dưỡng bắt buộc nếu sản phẩm chứa hàm lượng cao chất béo, muối hoặc đường. Điều này tạo ra thách thức lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong ngành thực phẩm, nông sản chế biến và hàng tiêu dùng, bởi việc in lại nhãn hay dán nhãn phụ theo tiêu chuẩn Peru vừa tăng chi phí, vừa có thể kéo dài thời gian giao hàng nếu xảy ra sai sót.

1.2. Biện pháp kiểm dịch và an toàn thực phẩm nghiêm ngặt

Peru duy trì hệ thống kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm rất chặt chẽ nhằm bảo vệ người tiêu dùng và môi trường. Theo Báo cáo FAS/USDA 2024, tất cả sản phẩm nông - thủy sản, thực phẩm và nguyên liệu hữu cơ nhập khẩu đều phải kiểm dịch và đăng ký tại Cục dịch vụ y tế quốc gia (SENASA) hoặc Cục thực phẩm và môi trường (DIGESA). Hồ sơ kiểm nghiệm phải chứng minh lô hàng không chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất hay vi sinh vật vượt mức cho phép.

Sản phẩm mang nhãn “hữu cơ - organic” phải được chứng nhận bởi tổ chức được Peru công nhận, buộc doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư thêm vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, kiểm định trước xuất khẩu và phối hợp chặt chẽ với đối tác nhập khẩu.

1.3. Thủ tục hải quan phức tạp

Mặc dù Peru đã nỗ lực đơn giản hóa thủ tục nhập khẩu, nhưng hệ thống hành chính vẫn là rào cản lớn. Doanh nghiệp xuất khẩu cần hoàn thiện bộ hồ sơ khai báo gồm: tờ khai hải quan, hóa đơn thương mại, vận đơn, bảng kê đóng gói, giấy chứng nhận lưu hành tự do. Sản phẩm thực phẩm và tiêu dùng còn phải đăng ký tại DIGESA.

Các chậm trễ trong phê duyệt hồ sơ hoặc sai sót về thông tin kỹ thuật có thể dẫn đến việc hàng hóa bị giữ tại cảng lâu ngày. Mặc dù Chính phủ Peru ban hành Nghị định 102-2021-PCM để giảm bớt rào cản phi thuế quan, quy trình vẫn đòi hỏi hiểu biết kỹ lưỡng về quy định địa phương, đặc biệt với các doanh nghiệp nước ngoài chưa có đại diện tại Peru.

1.4. Tiêu chuẩn kỹ thuật riêng theo từng nhóm hàng

Ngoài các quy định chung, Peru còn áp dụng những tiêu chuẩn kỹ thuật riêng biệt cho từng nhóm hàng hóa. Ví dụ, các sản phẩm đóng gói phải tuân thủ quy chuẩn NMP 001:2014, quy định chi tiết về nhãn mác, bao gồm đơn vị đo lường, font chữ, vị trí thông tin và độ tương phản màu sắc.

Trong khi đó, mỹ phẩm và các sản phẩm tiêu dùng chịu sự điều chỉnh bởi Quy định kỹ thuật Andean, yêu cầu ghi rõ thành phần hóa chất, nhà sản xuất, số lô và ngày hết hạn.

Những tiêu chuẩn này thường xuyên được cập nhật và khác biệt so với thông lệ ASEAN, buộc doanh nghiệp Việt Nam phải điều chỉnh sản phẩm, thiết kế bao bì và quy trình in ấn. Điều này không chỉ làm tăng chi phí mà còn kéo dài thời gian chuẩn bị trước khi xuất khẩu.

1.5. Biện pháp phòng vệ thương mại và thay đổi chính sách

Mặc dù Peru ít áp dụng biện pháp chống bán phá giá, nước này vẫn duy trì quyền áp dụng các biện pháp tạm thời nếu hàng nhập khẩu ảnh hưởng đến sản xuất nội địa. Ngoài ra, các tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường thường xuyên thay đổi, tạo rủi ro chính sách, đặc biệt khi Peru tham gia nhiều hiệp định thương mại đa phương (CPTPP, APEC, WTO). Doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi sát các thay đổi, đặc biệt trong nông sản, thực phẩm chế biến, mỹ phẩm và hàng tiêu dùng.

2. Cơ hội thị trường

Thị trường Peru tương đối phù hợp với quy mô và cách tiếp cận của doanh nghiệp Việt Nam, khi 75% công ty xuất nhập khẩu của nước này là vừa và nhỏ. Do đó, hàng hóa Việt Nam dễ tiếp cận, cạnh tranh và có cơ hội mở rộng sang các nước láng giềng như Colombia, Bolivia và khu vực phía Tây Brazil.

Các sản phẩm phi nông nghiệp có triển vọng tốt gồm: cơ sở hạ tầng, thiết bị y tế, thiết bị và máy móc khai thác, các sản phẩm an toàn và an ninh.

Peru là quốc gia đông dân thứ 4 Nam Mỹ, với một nửa dân số dưới 30 tuổi, trong đó 79% cư dân sống tại các khu đô thị lớn. Ngành nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do thiên tai như động đất, lở đất, mưa El Niño, khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa nước ngoài tăng cao.

Các sản phẩm nông nghiệp tiềm năng gồm: lúa mì cứng, ngô vàng, bột đậu nành, bông, nhiên liệu sinh học, phô mai, thịt bò và nội tạng, thức ăn cho thú cưng, đậu, gia cầm, thịt lợn, táo, cam và lâm sản.