Sáng ngày 31 tháng 7 năm 2025, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) và Trung tâm xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) đã phối hợp tổ chức Hội nghị “Cập nhật mới quy định pháp luật trong lĩnh vực Tài chính: Những tác động đối với nhà đầu tư”. Hội nghị có sự tham gia của hơn 200 đại biểu gồm doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, luật sư và các đại diện cơ quan nhà nước. Đây là sự kiện hướng đến Diễn đàn Hỗ trợ Pháp lý Đầu tư 2025 (ILS Forum 2025) sẽ được VIAC và ITPC tiếp tục triển khai trong tháng 9 năm 2025.

Mở đầu Hội nghị, TS. Trần Du Lịch - Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) đã có phần phát biểu khai mạc. TS. Trần Du Lịch nhận định hiện tại là thời điểm vàng để Việt Nam xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường. Để làm được điều đó, một khung khổ pháp lý vững chắc là nền tảng cơ bản. Vừa qua, với nỗ lực đổi mới tư duy, Nhà nước đã ban hành nhiều quyết sách mới, mang tính “bước ngoặt”, thúc đẩy nền kinh tế minh bạch, công bằng, hiệu quả. Đứng trước những thay đổi lớn đó, doanh nghiệp cần cẩn trọng hơn trong hoạt động đầu tư, kinh doanh, chủ động cập nhật các thông tin cần thiết, đồng thời tăng cường phối hợp hiệu quả với cơ quan nhà nước để bảo đảm triển khai an toàn. TS. Trần Du Lịch cũng đề cập thêm, bên cạnh việc sửa đổi, hoàn thiện các quy định hiện hành, với sự phát triển của nền kinh tế có độ mở lớn, một số tỉnh thành trọng điểm đang nghiên cứu triển khai một số mô hình đầu tư mới nhằm thích ứng với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Trong đó, nổi bật là mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế, được coi là một bước đi chiến lược, thể hiện quyết tâm hội nhập sâu rộng vào thị trường tài chính toàn cầu, đồng thời tạo điều kiện thu hút các dòng vốn đầu tư chất lượng cao. TS. Trần Du Lịch cho biết, bên cạnh những cơ hội mới, doanh nghiệp cần chuẩn bị trước để ứng phó với nhiều rủi ro mới, có nguy cơ phát sinh nhiều tranh chấp phức tạp. 

Tiếp nối, bà Cao Thị Phi Vân - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) cũng đồng quan điểm với TS. Trần Du Lịch. Phát biểu tại Hội nghị, bà Vân cho biết, vừa qua, khung pháp lý trong lĩnh vực tài chính – thuế đã có nhiều điều chỉnh quan trọng, với mục tiêu tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Bà Vân đánh giá những hội nghị cập nhật quy định pháp luật có vai trò quan trọng để phổ biến những điểm mới, điểm nổi bật trong chính sách, đồng thời là diễn đàn để cộng đồng doanh nghiệp và chuyên gia pháp lý trao đổi, làm rõ các vướng mắc trong thực tiễn áp dụng. Theo bà Vân, chỉ khi doanh nghiệp nắm vững “luật chơi” và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý thì mới có thể tận dụng tốt các cơ hội phát triển, hạn chế rủi ro, và góp phần vào quá trình chuyển đổi kinh tế bền vững của đất nước. 

Mở đầu phần tham luận chuyên môn, PGS. TS. Lê Vũ Nam - Phó Hiệu trưởng, Trường Đại học Kinh tế - Luật, ĐHQG TP.HCM, Trọng tài viên VIAC đã trình bày phần trao đổi về “Một số điểm mới của Luật Chứng khoán (sửa đổi) và những tác động tích cực đến hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam”. PGS.TS Lê Vũ Nam nhận định, nhằm thích ứng với những diễn biến sôi động của thị trường, những điều chỉnh quy định tại Luật số 56/2024/QH15 được xem là bước “đột phá của đột phá” cho thị trường tài chính nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng, góp phần thảo gỡ các vướng mắc, bất cập trong quá trình áp dụng Luật Chứng khoán 2019.  Phân tích những điểm thay đổi, ông Nam đánh giá, các quy định mới này sẽ mang lại nhiều chuyển biến tích cực cho nền chứng khoán trong nước, đồng thời chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho định hướng phát triển TP. HCM trở thành Trung tâm tài chính của khu vực và thế giới. Các quy định mới liên quan đến nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, chào bán chứng khoán riêng lẻ và ra công chúng sẽ nâng cao tính minh bạch, an toàn và chất lượng cho các giao dịch trên thị trường chứng khoán. Thông qua đó nhà đầu tư chứng khoán sẽ được bảo vệ hiệu quả hơn, tạo cơ hội cho hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp, cũng như nguồn vốn FDI sẽ đổ về nhiều hơn. 

Tiếp sau đó, TS. LS. Phan Hoài Nam - Tổng Giám đốc W&A Consulting Law Firm, Trọng tài viên VIAC, đã có phần trình bày về “Các chính sách thuế mới đáng chú ý trong năm 2025”. Theo quy định, từ 01/7/2025, loạt chính sách mới về thuế sẽ có hiệu lực, tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực, với quy mô hoạt động khác nhau, ở cả trong và ngoài nước. Một trong những điểm nổi bật là quy định mới về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đối với chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, được kỳ vọng sẽ tạo cơ sở hạch toán thuế minh bạch hơn. Đồng thời, các quy định về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với dự án đầu tư mới hoặc mở rộng cũng được tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai các dự án đầu tư hiệu quả hơn. Về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), chính sách mới cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi từ hoạt động kinh doanh bất động sản với lỗ từ các hoạt động sản xuất – kinh doanh khác, giúp tối ưu hóa nghĩa vụ thuế và hỗ trợ doanh nghiệp linh hoạt hơn trong chiến lược tài chính. Ngoài ra, TS. LS Phan Hoài Nam cũng cập nhật đến người tham dự nhiều chính sách thuế đáng chú ý khác liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế áp dụng cho hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử - lĩnh vực đang phát triển nhanh nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

Tiếp nối Hội nghị, Bà Tô Thị Kim Thoa - Trưởng phòng Hợp tác công tư và Quản lý nợ, Sở Tài chính TP. HCM cũng đưa thông tin về “Bức tranh TP. Hồ Chí Minh trong bối cảnh khung pháp lý thay đổi và thành lập trung tâm tài chính quốc tế”. Ngày 27/6/2025 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 222/2025/QH15, quy định về việc thành lập, hoạt động, quản lý, giám sát và các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng nhằm thu hút đầu tư vốn, thúc đẩy các động lực tăng trưởng nền kinh tế. TP. Hồ Chí Minh – với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước – đã và đang khẳng định vị thế là trung tâm thương mại, dịch vụ và tài chính lớn nhất Việt Nam. Thành phố quy tụ mạng lưới các tổ chức tín dụng, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và các tập đoàn tài chính trong nước và quốc tế. Nền tảng kinh tế năng động và mức độ hội nhập sâu rộng với thị trường toàn cầu là cơ sở quan trọng để TP. Hồ Chí Minh hướng đến hình thành một trung tâm tài chính mang tầm khu vực. Theo bà Thoa, TTTCQT tại TP. Hồ Chí Minh, nếu được triển khai hiệu quả, sẽ không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là bước ngoặt chiến lược trong việc nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe về thể chế, hạ tầng pháp lý và nguồn lực thực hiện. Thành công của TTTCQT đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa trung ương và chính quyền thành phố, cùng với việc tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý theo hướng minh bạch, ổn định, phù hợp với thông lệ quốc tế và thân thiện với nhà đầu tư.

Ở góc độ pháp lý, TS. LS. Nguyễn Trung Nam - Luật sư sáng lập, thành viên cấp cao EPLegal, Phó Giám đốc Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC), Trọng tài viên VIAC cũng có phần trao đổi tại tới Hội nghị về một số quy định pháp luật quan trọng về vận hành trung tâm tài chính quốc tế và cơ chế giải quyết tranh chấp trong trung tâm tài chính quốc tế. Ông Nam cho biết, trên cơ sở Nghị quyết 222, mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam hoạt động theo khuôn khổ pháp lý không chỉ cởi mở, mà còn tích hợp nhiều chính sách ưu đãi vượt trội về thuế, ngoại hối. Theo đó, điều này được kỳ vọng sẽ kích thích phát triển các sản phẩm, dịch vụ tài chính mới, như tài chính xanh, tài sản số; từ đây, thu hút các dòng vốn đầu tư, định chế tài chính và công nghệ tài chính tiên tiến từ quốc tế. Đồng thời, sự áp dụng chuẩn mực quản lý, giám sát quốc tế cũng đặt ra nhiều yêu cầu cho cơ chế giải quyết tranh chấp tương thích. Qua so sánh với một số mô hình trung tâm tài chính quốc tế trên thế giới, ông Nam chỉ ra các cơ chế giải quyết tranh chấp đặc thù trong trung tâm tài chính quốc tế thường là một tòa án chuyên biệt hoặc trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế. Đáng chú ý, Nghị quyết 22 đã đề cập về việc tăng cường thẩm quyền của trọng tài tại trung tâm tài chính quốc tế - đây được ông Nam đánh giá là một điểm tiến bộ. Tuy vậy, ông cũng nhấn mạnh rằng để bảo đảm tính khả thi và hội nhập quốc tế, Việt Nam cần tiếp tục nghiên cứu xây dựng một khung pháp lý phù hợp với hệ thống thông luật (common law), làm rõ hơn các quy định liên quan đến tổ chức, vận hành và cơ chế giải quyết tranh chấp trong trung tâm. Đây sẽ là nền tảng pháp lý quan trọng giúp củng cố niềm tin của nhà đầu tư, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín của thị trường tài chính Việt Nam trên trường quốc tế. 

Sau phần tham luận của các chuyên gia, hội thảo tiếp tục với phần thảo luận cùng trao đổi của đại biểu tham dự. Phần thảo luận diễn ra sôi nổi, với nhiều ý kiến trao đổi từ đại biểu tham dự.