Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị quyết 68 là hình thành 20 tập đoàn tư nhân lớn vào năm 2030, theo mô hình chaebol, đóng vai trò đầu tàu trong đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế. Sau đó, một triển lãm về những thành tựu trong phát triển kinh tế tư nhân được tổ chức tại Hà Nội có 21 gian hàng của các tập đoàn tư nhân, đại diện cho gần 1 triệu doanh nghiệp tư nhân trong nước. Hai sự kiện có tính kết nối gửi những thông điệp rõ ràng về thúc đẩy kinh tế tư nhân.

Kinh tế tư nhân Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển với những đặc điểm và vai trò khác nhau trong từng thời kỳ tính từ mốc trước và sau Đổi Mới (năm 1986). Giai đoạn đầu của Đổi Mới chứng kiến sự ra đời của hàng loạt doanh nghiệp tư nhân trong nhiều lĩnh vực, ban đầu chủ yếu tập trung vào thương mại, dịch vụ và sản xuất nhỏ để đáp ứng nhu cầu thị trường đang khan hiếm.

Với bối cảnh kinh tế mở cửa và hội nhập, các doanh nhân Việt Nam bắt đầu tích lũy kinh nghiệm, vốn và nhạy bén nắm bắt cơ hội kinh doanh mới. Các khung pháp lý ra đời và được hoàn thiện dần, đặc biệt là Luật Doanh nghiệp năm 1999 và những sửa đổi sau này. Đây là giai đoạn chứng kiến sự bứt phá về số lượng và quy mô của khối doanh nghiệp. Các doanh nghiệp tư nhân hàng đầu hiện nay thường có điểm chung là khởi đầu từ những lĩnh vực cụ thể, sau đó dần mở rộng sang đa ngành nghề, hình thành nên các hệ sinh thái kinh doanh. Tiêu biểu có thể kể đến như Vingroup, Masan Group, FPT, Hòa Phát, Vietjet...

Đó là hành trình cũng như công thức hình thành của những doanh nghiệp tỉ USD Việt Nam, mang đến nhiều dấu ấn của kinh tế tư nhân Việt Nam. Chẳng hạn, theo Chương trình khảo sát Top 50 của Tạp chí NCĐT, tổng giá trị vốn hóa của 50 công ty niêm yết kinh doanh hiệu quả nhất năm 2024 đạt hơn 116 tỉ USD, chiếm khoảng 55,6% giá trị vốn hóa toàn sàn HOSE, trong đó có 23 doanh nghiệp tỉ USD. 

Mặc dù có nhiều dấu ấn quan trọng nhưng thực tế doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam chưa thực sự lớn mạnh để trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế và sự phát triển bền vững. Khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam chiếm khoảng 45-50% GDP, trong khi ở Thái Lan là hơn 57%, Malaysia xấp xỉ 60%. Sự thiếu vắng ngày càng rõ các doanh nghiệp quy mô trung bình, nhất là trong công nghiệp chế tác, đang cản trở tăng năng suất, chuyên môn hóa và chuyển giao công nghệ. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu nhưng có vị thế yếu trong chuỗi giá trị.

Mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân vào năm 2030 được đưa ra vào thời  điểm cộng đồng doanh nghiệp đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, nhất là sau dịch bệnh và biến động địa chính trị thế giới. Doanh nghiệp phải thực sự có khát vọng và khả năng dấn thân để trở thành những thương hiệu có thể bước ra thị trường thế giới. Sự hỗ trợ thích hợp, thiết thực của Nhà nước là đặc biệt cần thiết cho tham vọng này của những doanh chủ.

Về vấn đề này, Giáo sư - Tiến sĩ Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, đưa ra một ví dụ đáng chú ý: “Học tập mô hình Singapore, TP.HCM chỉ cần đầu tư vài triệu USD để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân nhưng có thể thu về hàng tỉ USD từ sự phát triển của khu vực này”.

Vì thế, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị ra đời nhận được sự kỳ vọng tiếp tục khẳng định vai trò và định hướng phát triển mạnh mẽ hơn nữa cho kinh tế tư nhân cùng mục tiêu giúp Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.

“Theo quan điểm của chúng tôi, đây là một văn kiện mang tính bước ngoặt, nâng tầm khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân, đồng thời đưa ra một tầm nhìn cụ thể cho việc phát triển khu vực tư nhân theo hướng nhanh, bền vững và có khả năng cạnh tranh toàn cầu”, ông Michael Kokalari, Giám đốc Phòng Phân tích Kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital, nhận định.

Nghị quyết 68 đặc biệt đề cao vai trò đầu tàu của các doanh nghiệp tư nhân trong đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế. Điều này thể hiện qua việc Chính phủ sẵn sàng đặt hàng, giao một số việc lớn cho các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân, thay vì các doanh nghiệp Nhà nước như trước đây. Tuy nhiên, việc tập trung phát triển các tập đoàn lớn không được làm ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa - cũng chính là nơi xuất phát của những doanh nghiệp tỉ USD hiện nay của Việt Nam. 

Từ kinh nghiệm của Nhật và Hàn Quốc, Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học quan trọng để phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn, trong đó vai trò kiến tạo của Nhà nước là then chốt. Thay vì mô hình tập đoàn đa ngành dàn trải, có thể khuyến khích hình thành các liên kết theo chuỗi giá trị, nơi các doanh nghiệp hỗ trợ nhau cùng phát triển, nâng cao sức cạnh tranh của cả ngành với chiến lược vươn ra thị trường toàn cầu.
 

Nguồn: Nhipcaudautu