Cửa hàng mới rộng hơn 1.500 mét vuông của Louis Vuitton ở Thượng Hải là biểu tượng rõ ràng nhất cho tham vọng tại Trung Quốc của hãng thời trang Pháp. Tòa nhà đa chức năng, vừa là cửa hàng, nhà hàng, bảo tàng, vừa là biển quảng cáo khổng lồ, được thiết kế theo hình dáng con thuyền với phần thân thuyền được phủ đầy họa tiết monogram đặc trưng của thương hiệu. Trong mắt nhiều người, đây cũng là hình ảnh ẩn dụ cho chính công ty mẹ LVMH, một du thuyền sang trọng đang hướng ra biển lớn, hoặc “một phiên bản “Titanic 2.0” đầy rủi ro”, theo nhận định của chuyên gia đầu tư Flavio Cereda-Parin từ quỹ GAM.

Suốt bốn thập kỷ qua, LVMH đã trở thành đế chế hàng xa xỉ nhờ chiến lược thâu tóm mạnh mẽ. Tập đoàn sở hữu 75 thương hiệu độc lập, từ Louis Vuitton, Dior đến Hennessy, Moët & Chandon, cùng nhiều thương hiệu đồng hồ, khách sạn và bán lẻ. Năm ngoái, LVMH đạt doanh thu 85 tỉ euro (100 tỉ USD), gấp bốn lần hai đối thủ lớn là Kering và Richemont.

Người sáng lập Bernard Arnault, được mệnh danh là “con sói khoác áo cashmere”, từ lâu đã nhận ra quy mô mang lại lợi thế về đàm phán, chuỗi cung ứng và thu hút nhân tài. Trong thập niên qua, ông liên tiếp thâu tóm các tên tuổi đình đám như Tiffany & Co, chuỗi khách sạn Belmond và thương hiệu vali cao cấp Rimowa.

Thừa hưởng làn sóng tiêu dùng xa xỉ toàn cầu, giá trị thị trường hàng xa xỉ cá nhân đã tăng gấp 4 lần giai đoạn 2000–2023, theo Bain. Vào thời kỳ đỉnh cao năm ngoái, vốn hóa LVMH đạt 450 tỉ euro, đưa ông Arnault trở thành người giàu nhất thế giới trong một thời gian ngắn.

Thế nhưng, thời thế đã thay đổi. Ngày 24/7 vừa qua, LVMH công bố doanh thu nửa đầu năm 2025 giảm 4% so với cùng kỳ, lợi nhuận ròng lao dốc 22%. Người tiêu dùng tại Mỹ và Trung Quốc, hai thị trường chủ chốt, đang thắt chặt chi tiêu. Thuế nhập khẩu từ Mỹ đối với hàng hóa châu Âu cũng tạo thêm áp lực. Trong một năm qua, giá trị vốn hóa của LVMH đã “bốc hơi” hơn 25%, xuống dưới 250 tỉ euro.

Hermès, thương hiệu mà ông Arnault từng muốn thâu tóm nhưng bất thành, nay đã vượt LVMH để trở thành công ty xa xỉ giá trị nhất thế giới, dù doanh thu chỉ bằng chưa đầy 1/6. Gia tộc Hermès cũng vừa chiếm ngôi giàu nhất nước Pháp từ gia đình Arnault.

Một phần nguyên nhân là do chính sách giá quá đà của LVMH trong giai đoạn hậu đại dịch COVID-19. Giá chiếc túi Speedy  của Louis Vuitton 30 đã tăng gấp đôi kể từ 2019, trong khi mức tăng trung bình của hàng xa xỉ châu Âu chỉ khoảng 50%.

Hình ảnh thương hiệu cũng bị tổn hại, khi các thương hiệu vướng vào một loạt bê bối và cáo buộc. Để chấn chỉnh, ông Arnault đã thay lãnh đạo các mảng rượu, đồng hồ và bán lẻ. Việc bổ nhiệm ông Jonathan Anderson làm Giám đốc Sáng tạo mới của Dior được giới mộ điệu đánh giá tích cực. Tuy nhiên, giới đầu tư vẫn lo ngại vấn đề mang tính cơ cấu.

Chiến lược mở rộng khách hàng từ giới siêu giàu đến tầng lớp khá giả khiến một số thương hiệu mất đi tính độc quyền và trở nên nhạy cảm với biến động kinh tế. Ngân hàng HSBC mô tả Louis Vuitton đang mắc chứng “rối loạn” khi cùng lúc bán từ sôcôla, mỹ phẩm cho tới túi xách siêu đắt.

Tình hình của thương hiệu rượu còn ảm đạm hơn. Khi lợi nhuận giảm mạnh, bộ phận này đã cắt giảm hàng nghìn việc làm. Người tiêu dùng trẻ tuổi có xu hướng uống ít rượu hơn, đặc biệt là các loại rượu mạnh, vốn là sản phẩm chủ lực. Tỉ trọng lợi nhuận của mảng rượu hiện dưới 10%, chỉ bằng một nửa so với một thập kỷ trước.

Ngược lại, Hermès vẫn kiên định với phân khúc siêu xa xỉ và tiếp tục tăng trưởng mạnh. Giá trị vốn hóa của Hermès tính theo bội số lợi nhuận hiện gấp đôi LVMH. Brunello Cucinelli, một thương hiệu cao cấp khác, cũng được định giá ở mức tương tự. Nếu định giá Louis Vuitton theo chuẩn này, riêng thương hiệu này đã có giá trị hơn cả tập đoàn LVMH.

Do đó, nhiều nhà đầu tư đang kêu gọi LVMH tái cấu trúc. Ngày 25/7, xuất hiện tin đồn công ty đang xem xét bán Marc Jacobs, thương hiệu do cựu Giám đốc Sáng tạo của Louis Vuitton sáng lập. Một bước đi mạnh tay hơn là bán mảng đồ uống đang sa sút. Deageo từng bày tỏ mua nốt phần còn lại của thương hiệu rượu do LVHM sở hữu và từng bày tỏ ý định mua nốt phần còn lại. Dù Diageo cũng đang gặp khó khăn, giới phân tích cho rằng công ty có thể bán bớt mảng bia để huy động vốn.

Vấn đề kế nhiệm cũng đang được quan tâm. Ở tuổi 76, ông Arnault vẫn điều hành tập đoàn và chuẩn bị chuyển giao quyền lực. Cả năm người con đều giữ vai trò lãnh đạo tại các công ty thành viên. Con gái cả Delphine, hiện là CEO Dior và thành viên ban điều hành LVMH, được xem là ứng viên sáng giá nhất. Hai con trai Alexandre và Frédéric cũng đang được rèn giũa ở các vị trí chủ chốt.

Ông Arnault từ chối trả lời về việc kế nhiệm. Năm 2022, ông nâng giới hạn tuổi chủ tịch từ 75 lên 80, và năm nay tiếp tục tăng lên 85. Có thể ông muốn chờ con thuyền LVMH vượt qua giông bão trước khi chính thức bàn giao. Nhưng rõ ràng, nhà sáng lập kỳ cựu vẫn còn nhiều việc phải làm trước khi thực sự “rửa tay gác kiếm”.

Nguồn The Economist