Tại Ấn Độ, xu hướng “thỏa mãn tức thì” đang chuyển sang một hình thái mới. Người tiêu dùng thành thị, vốn đã quen với việc thực phẩm và đồ công nghệ được giao tận nơi trong vài phút, giờ đây có thể đặt mua một vóc dáng thon gọn gần như nhanh chóng chẳng kém. Các nhà thuốc trực tuyến cam kết giao thuốc giảm cân ngay trong ngày, và nhu cầu đang bùng nổ. Tháng 3 vừa qua, hãng dược Mỹ Eli Lilly đã cho ra mắt Mounjaro, thuốc trị béo phì, tại thị trường này. Một liệu trình dùng trong một tháng có giá khoảng 180 USD, chỉ bằng một phần tư mức giá tại Mỹ nhưng vẫn là con số lớn với đa số người dân Ấn Độ. Dù vậy, đến tháng 9, đây đã trở thành loại thuốc biệt dược bán chạy thứ hai tại quốc gia này.

Cơn sốt tại Ấn Độ phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn. Cho đến gần đây, GLP-1, nhóm thuốc giảm cân thế hệ mới đầy quyền năng, chủ yếu chỉ lưu hành ở các nước giàu. Tuy nhiên, Liên đoàn Béo phì Thế giới ước tính 2/3 trong số 1 tỉ người trưởng thành bị béo phì trên toàn cầu đang sống tại các quốc gia nghèo hơn. Thừa cân không chỉ là vấn đề thẩm mỹ, nó làm tăng nguy cơ tiểu đường, bệnh tim và ung thư. GLP-1 không chỉ giúp giảm cân mà còn hỗ trợ điều trị chứng ngưng thở khi ngủ, bệnh thận và Alzheimer. Với các nước nghèo, việc tiếp cận rộng rãi loại thuốc này có thể thay đổi hoàn toàn cục diện điều trị các bệnh mãn tính. Bước ngoặt đó có thể bắt đầu ngay trong năm tới, khi các loại thuốc generic (thuốc phiên bản) giá rẻ và thuốc dạng viên ra đời.

Cơn khát GLP-1 đang lên đến đỉnh điểm. Citeline, một công ty nghiên cứu, ước tính doanh số toàn cầu của loại thuốc này sẽ vượt 26 tỉ USD trong năm nay, gấp đôi con số năm 2024. Thị trường hiện nằm trong tay hai ông lớn là Eli Lilly và Novo Nordisk (hãng dược Đan Mạch sản xuất Wegovy). Mounjaro và Wegovy đã được Trung Quốc cấp phép năm 2024, nhưng do nguồn cung hạn chế, hai hãng này trước đó ưu tiên các thị trường giàu có, đặc biệt là Mỹ, nơi chiếm tới 80% doanh số bán GLP-1. Chỉ đến bây giờ, bộ đôi này mới bắt đầu chuyển hướng sang các thị trường rộng lớn nhưng thu nhập thấp hơn như Trung Quốc và Ấn Độ.

Tuy nhiên, thế độc quyền của hai hãng tại các khu vực này khó có thể duy trì lâu. Bằng sáng chế tại hầu hết các nước giàu có hiệu lực đến cuối thập kỷ này. Nhưng vào đầu năm 2026, bản quyền của semaglutide, hoạt chất trong Wegovy, sẽ hết hạn tại nhiều thị trường mới nổi, bao gồm Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Thực tế, ít nhất 1/4 số người béo phì trên thế giới đang sống ở các quốc gia sẽ hết hạn quyền bảo hộ vào năm tới.

Các hãng dược Ấn Độ, vốn chiếm 1/5 nguồn cung thuốc generic cho thế giới, đang hành động rất nhanh. Ít nhất 10 phiên bản semaglutide “made in India” đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối. Giới phân tích kỳ vọng các loại thuốc generic này sẽ ra mắt với giá chỉ bằng 1/3 giá gốc, và sẽ còn giảm thêm khi cạnh tranh tăng nhiệt. Thuốc rẻ hơn đồng nghĩa với việc điều trị nằm trong tầm tay của nhiều bệnh nhân hơn. Các nhà phân tích tại ngân hàng JPMorgan Chase dự báo thị trường GLP-1 của Ấn Độ sẽ tăng từ 179 triệu USD năm 2025 lên 1,5 tỉ USD vào năm 2030. Mục tiêu lớn hơn của các hãng dược Ấn Độ là xuất khẩu sang các nước đã hết hạn bằng sáng chế semaglutide. Dr Reddy’s, một gã khổng lồ nội địa, lên kế hoạch bán Wegovy phiên bản generic tại 87 quốc gia ngay khi rào cản bản quyền được gỡ bỏ. Các khoản trợ cấp từ chính phủ Ấn Độ cho các nhà sản xuất GLP-1 cũng sẽ là đòn bẩy quan trọng.

Trung Quốc, nơi có số lượng người lớn béo phì cao nhất thế giới, sẽ là một thị trường khổng lồ khác. Hệ thống bảo hiểm y tế công, vốn chi trả hơn một nửa tổng chi tiêu thuốc men, lại không bao gồm các liệu pháp giảm cân, khiến giá cả trở thành yếu tố quyết định. Khoảng 20 loại thuốc dựa trên semaglutide đang chạy đua để được cấp phép. Khác với Ấn Độ, các công ty Trung Quốc không chỉ sao chép thuốc gốc mà còn tự phát triển sản phẩm mới. Tháng 6 vừa qua, cơ quan quản lý đã phê duyệt mazdutide, được phát triển bởi Innovent (một công ty công nghệ sinh học trong nước) hợp tác với Eli Lilly. Trong các thử nghiệm lâm sàng, thuốc này hiệu quả ngang ngửa phiên bản của chính Eli Lilly. Các công ty phương Tây cũng đang tìm đến Trung Quốc để săn lùng các ứng viên thuốc mới. Tháng 3, Novo Nordisk dành 2 tỉ USD để mua quyền sử dụng một loại thuốc giảm cân thử nghiệm đầy triển vọng tại đây. Đến tháng 6, công ty Mỹ Regeneron cũng ký thỏa thuận cấp phép trị giá 2 tỉ USD với Hansoh Pharmaceuticals, một hãng dược Trung Quốc khác.

Thuốc giảm cân dạng viên cũng sắp có mặt ở các nước thu nhập thấp. Hiện tại, bệnh nhân phải tiêm thuốc hàng tuần, một thói quen khó duy trì. Tuy nhiên, cả Eli Lilly và Novo Nordisk đều đã phát triển các phiên bản dạng viên. Dù giới phân tích cho rằng giá thuốc viên khi được phê duyệt sẽ xấp xỉ thuốc tiêm, dạng viên sẽ phù hợp hơn ở các nước có chuỗi cung ứng lạnh kém ổn định. Không lâu nữa, một trong những tiến bộ y khoa quan trọng nhất thời hiện đại sẽ nằm trong tầm tay của nhiều người hơn bao giờ hết.

Nguồn: TBKTVN